राष्ट्रीय उत्पन्न (National Income)

राष्ट्रीय उत्पन्न

स्वातंत्र्यपूर्व काळात राष्ट्रीय उत्पन्न मोजण्याचा प्रयत्न

नाव	साल	दरडोई उत्पन्न
दादाभाई नौरोजी	1867-68	20 रु
फिन्डले शिरास	1911	49 रु
वाडिया व जोशी	1913-14	44.30 रु
डॉ.व्ही.के.आर.व्ही.राव	1925-29	76 रु

# सर्वप्रथम शास्त्रीय पद्धतीचा वापर -  डॉ.राव. त्यांनी उत्पादनाची गणना व उत्पन्नाची गणना या दोन्ही पद्धतींचा संयुक्त वापर केला.

राष्ट्रीय उत्पन्न समिती

• §  स्थापना : 1949
• §  अहवाल : 1954
• §  अध्यक्ष : पी.सी. महालनोबीस
• § सदस्य  : डी. आर. गाडगीळ, डॉ.व्ही.के.आर.व्ही.राव.

राष्ट्रीय उत्पन्न मोजण्याच्या संकल्पना

GDP: Gross Domestic Product     (स्थूल देशांतर्गत उत्पन्न)

• §   एका आर्थिक वर्षात उत्पादित सर्व अंतिम वस्तू व सेवांचे मुल्ये.
• §  अर्थव्यवस्थेची अंतर्गत शक्ती दाखवते
• §  अर्थव्यवस्थेचे संख्यात्मक आकलन (गुणात्मक)

GNP : Gross National Product      (स्थूल राष्ट्रीय उत्पन्न )

• §  सर्व वस्तू व सेवांच्या मूल्यात परदेशातून प्राप्त झालेल्या उत्पन्नाची बेरीज केली जाते व देशातून बाहेर गेलेल्या उत्पन्नाची वजाबाकी केली जाते.

NDP: Net Domestic Product (निव्वळ देशांतर्गत उत्पन्न)

• §  स्थूल राष्ट्रीय उत्पन्नातून घसारा वजा केला जातो.(NDP=GDP- घसारा)

NNP: Net National Product (निव्वळ राष्ट्रीय उत्पन्न)

§  NNP= GNP- घसारा

§  NNP= GDP+X-M- घसारा

GDP मोजण्याची नवी पद्धत: जानेवारी 2015

जुनी पद्धत	नवी पद्धत
स्थिर घटक किमतीला GDP मोजला जात Base yr. 2004-05	आता स्थिर बाजार किमतीला मोजला जातो. Base yr. 2011-12

राष्ट्रीय उत्पन्न मोजण्याच्या पद्धती
उत्पादन पद्धती Product Method	*GDP = (वस्तूचे मुल्य + सेवांचे मुल्य) - आंतरसंक्रामक वापर *या पद्धतीत आपण मुल्य वर्धन विचारात (GVA) घेतो * मुल्यावाढ  पद्धत *राष्ट्रीय उत्पन्न मोजण्याची सर्वोत्तम पद्धत
उत्पन्न पद्धत Income Method	GDP=W+I+P+R (Wages, Interest, Profit, Rent) अप्रत्यक्ष मोजणी पद्धत
खर्च पद्धत Expenditure	GDP=C+G+I+(X-M) (Consumption, Govt.expenditure, Investment) अप्रत्यक्ष मोजणी पद्धत